Uluslararası Tahkim Mahkemesinin "Adamakopoulos'a Karşı Kıbrıs Cumhuriyeti" davasında verdiği karar, Kıbrıs'ın 2013 yılında aldığı kemer sıkma önlemlerini haklı buldu. İlgili açıklamayı perşembe günü Başsavcı Giorgos Savvides gerçekleştirdi.
Başsavcı'nın uygunsuz davranış nedeniyle görevden alınmasını talep eden Sayıştay Başkanı'nın ön itirazının incelenmesinin ertelenmesinin ardından Yüksek Mahkemeden çıkarken yaptığı açıklamada, Savvides, Uluslararası Tahkim Mahkemesinin "çok ciddî bir davada" karar verdiğini belirtti. Bu davada, Kıbrıs bankalarında mevduat veya menkul kıymetleri bulunan çok sayıda Yunan yatırımcı, Yunanistan ile Kıbrıs ve Lüksemburg ile Kıbrıs arasındaki ikili anlaşmalara dayanarak Kıbrıs Cumhuriyeti'ne karşı toplamda yaklaşık 600 milyon dolar tutarında tahkim süreci başlattı.
Savvides, "Özellikle büyük bir memnuniyetle belirtmek isterim ki bu talep, 2023 yılının başlarında Londra'da yapılan duruşmanın ardından Uluslararası Tahkim Mahkemesi tarafından reddedildi" dedi. Kendisi de bu duruşmaya katılmış ve savunma yapmıştı.
Kararın, "Kıbrıs'ın 2013 döneminde aldığı önlemleri haklı bulduğu ve bu nedenle Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kesinti konusunda herhangi bir sorumluluğu bulunmadığı" sonucuna vardığını ekledi.
Başvurucuların Kıbrıs'taki iki bankada menkul kıymet ve mevduat sahibi olduklarını belirtti.
Bir soruya cevaben, tahkim kararının kesin olduğunu, ancak bir yatırımcının talebinin hâlâ Tahkim Mahkemesinde beklediğini, çünkü iddiaya göre Kıbrıs Cumhuriyeti'ndeki benzer durumlarla aynı şekilde ele alınması gerektiğini belirtti. Bu küçük kısmın hâlâ Tahkim Mahkemesinde beklediğini ekledi.
Bir başka soruya yanıt olarak, talebin toplam talebe kıyasla küçük bir miktar olduğunu söyledi.
"Mart 2013 önlemleri, devletin düzenleyici yetkisinin yasal kullanımı"
--------------------------------------------
Hukuk Dairesi, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kararı ayrıntılı bir şekilde incelediğini ve değerlendirdiğini belirterek, Tahkim Mahkemesinin Mart 2013 önlemlerinin "Devletin düzenleyici yetkisini yasal olarak kullanması ve kamu yararına hareket etmesi" sonucuna vardığını belirtti.
21 Mayıs 2024'te, Dünya Bankası'nın Uluslararası Yatırım Anlaşmazlıklarının Çözüm Merkezi (ICSID) Tahkim Kuralları uyarınca oluşturulan Tahkim Mahkemesinin "Theodoros Adamakopoulos ve Diğerleri Kıbrıs Cumhuriyeti'ne Karşı" başlıklı tahkim davasında Karar (Decision on Liability) açıklandı.
Tahkim Mahkemesi, "2013 yılında bankaların yeniden yapılandırma önlemleri uygulandığında Kıbrıs Bankası ve Laiki Bankasının mevduat sahipleri ve menkul kıymet sahipleri olan başvurucuların Cumhuriyete karşı tüm taleplerini oybirliğiyle reddetti" açıklamasında bulundu. Mahkeme, başvurucuların Cumhuriyete yaklaşık 6 milyon ABD doları tutarında masraf ödemesini emretti. Başvurucuların Kıbrıs Cumhuriyeti'ne karşı toplam taleplerinin (faizler dâhil) yaklaşık 570 milyon ABD doları ve yaklaşık 30 milyon ABD doları masraf olduğu belirtildi.
Açıklamaya göre, başvurucular 968 bireysel kişi ve altı şirketten oluşuyor ve Yunan vatandaşlarıdır. Bir şirket hariç, bu şirket Lüksemburg'da kuruldu. Başvurucuların iddiaları, Cumhuriyetin yeniden yapılandırma önlemleriyle ilgili olarak uğradıkları zararlar için sorumlu tutulması gerektiği, Cumhuriyetin bankaların mali sorunlarına neden olduğu, mevcut alternatif önlemleri benimsemediği ve zararlarını büyük ölçüde önleyebilecek veya sınırlayabilecek şekilde hareket ettiği ve yeniden yapılandırma önlemlerini taraflı ve kamulaştırma anlamına gelecek şekilde uyguladığı yönündeydi.
"Kıbrıs Cumhuriyeti, tahkim çerçevesinde başvurucuların iddialarını temelsiz olarak reddetti ve Tahkim Mahkemesinin Cumhuriyetin pozisyonlarını benimseyerek yeniden yapılandırma önlemlerinin yatırım anlaşmalarına göre yükümlülüklerini ihlâl etmediğini, keyfi, orantısız, taraflı olmadığını ve kamulaştırma anlamına gelmediğini tespit eden Kararını memnuniyetle karşılıyor."
Özellikle, Tahkim Mahkemesi, Mart 2013 önlemlerinin "Devletin düzenleyici yetkisini yasal olarak kullanması ve kamu yararına hareket etmesi" sonucuna vardığını belirtti. Cumhuriyetin tahkim sırasında savunduğu pozisyonu doğruladı.
"Tahkim Mahkemesi ayrıca, yeniden yapılandırma önlemlerinin uygulanması kararının başka mevcut seçeneklerin olmadığının değerlendirilmesinin ardından alındığını doğruladı ve Merkez Bankası yetkililerinin ve görevlilerinin sorumlu tutumunu tanıdı. Tüm olasılıklara hazırlıklı olduklarını ve Merkez Bankasının daha önce hisse sahiplerinin, menkul kıymet sahiplerinin ve mevduat sahiplerinin bankaların çökmesine ve tasfiye edilmesine bırakılması durumunda daha iyi bir durumda olmayacaklarını doğruladı."
Bir başvurucunun olağanüstü koşulları nedeniyle "Devletin daha sonraki aşamada diğer olağanüstü durumlarla benzer şekilde ele almaması nedeniyle bir ihlâl tespit edildiği, ancak yeniden yapılandırma önlemlerinin yasallığı açısından değil, bu önlemlerin tümüyle yasal bulunduğu" belirtildi.
Kıbrıs Cumhuriyeti'ni ICSID Tahkim Mahkemesinde Curtis, Mallet-Prevost, Colt & Mosle LLP uluslararası hukuk firması ve Başsavcı ile Hukuk Dairesi avukatları ve Merkez Bankası ve Maliye Bakanlığı yetkililerinden oluşan bir ekip temsil etti.
KHA/NST/MHY/2024
Kıbrıs Haber Ajansı