Cuma günü yapılan bir basın toplantısında, Genel Seçim Kurulu Başkanı Elikkos Elia, sandıkların açılmasına 48 saat kala oy kullanma işlemi hakkında kapsamlı bilgiler sundu.
Yetkili, "Seçim sürecinin son aşamasına geldik. İçişleri Bakanlığının aylarca süren yoğun çalışmaları, tüm Kaza Yönetimleri, Bakanlığın Seçim Hizmeti ve diğer devlet hizmetlerinin katkıları sayesinde seçimlere hazır durumdayız. Genel kanaate göre, bu seçimler Kıbrıs Cumhuriyeti'nde şimdiye kadar yapılan en karmaşık ve özel seçimlerdir" dedi.
Yaklaşan seçimlere ilişkin yasal çerçeve, dört tanesi yerel yönetim reformunun temelini oluşturan sekiz farklı yasadan oluşuyor. Bu reform, bu seçimler sonucunda seçilecek kişiler tarafından 1 Temmuz'dan itibaren uygulanacak.
Elikkos Elia'ya göre, Avrupa Parlamentosu üyeleri seçimleri ve yerel yönetim makamları seçim sonuçları pazartesi sabahı duyurulacak ve seçilenlerin ilan törenleri salı günü yapılacak.
Dört seçmen listesi
----------
Genel Seçim Kurulu Başkanı, seçimlerin dört farklı seçmen listesi temelinde gerçekleştirileceğini vurguladı.
Toplam seçmen sayısı 698.896. Bu seçmenlerden 568.608'i Kıbrıslı Rum. 834'ü ise özgür bölgelerde ikamet eden, tüm seçimlerde oy kullanacak olan Kıbrıslı Türklerden oluşuyor.
Ayrıca, 252 enklav Avrupa Parlamentosu üyeleri seçimlerinde ve işgal altındaki topluluklarda oy kullanacak. Bu seçimlerde oy kullanma hakkı, Kıbrıs'ta ikamet eden ve ilgili özel seçmen listelerine kayıtlı olan 26.755 diğer Avrupa Birliği üyesi devlet vatandaşına da sunuluyor.
Ayrıca, Avrupa Parlamentosu üyeleri seçimleri için, Cumhuriyet kimlik kartı sahibi olup Cumhuriyet Hükûmetinin etkili kontrol sağlamadığı bölgelerde ikamet eden 103.281 Kıbrıslı Türk de oy kullanacak.
313 tutuklu seçmenin oy kullanma hakkını kullanabileceği özel bir seçim merkezi Merkezi Cezaevinde faaliyete geçirilecek.
Elia, Kıbrıs Cumhuriyeti'nde şimdiye kadar yapılan en karmaşık ve özel seçimlere ilişkin hazırlıkların tamamlandığını ve seçimlerin başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi için tüm önlemlerin alındığını belirtti.
Kıbrıs ve yurt dışındaki seçim merkezleri
-----------------------
Toplamda Kıbrıs ve yurtdışında 1.864 seçim merkezi faaliyet gösterecek.
En küçük seçim merkezi 34 seçmenden oluşurken, en büyük seçim merkezi 683 seçmene hizmet verecek. Ayrıca, 4.643 seçmen ilgili beyanlarını sunmuş ve Yunanistan, Birleşik Krallık ve Belçika’nın 13 farklı şehrinde kurulacak olan 17 seçim merkezinde oy kullanacak.
Mülteci seçmenler, işgal altındaki Belediye ve Köyler ile kısmen işgal altındaki belediyelere ait olan 397 merkezde oylarını kullanacak.
Buna ek olarak, Keryneia Kazasında enklav seçmenler Ayios Dometios'daki seçim merkezlerinde, Mağusa ilçesindeki enklav seçmenler ise Deryneia'daki seçim merkezlerinde oy kullanacaklar.
İşgal altındaki bölgelerde yaşayan Kıbrıslı Türk seçmenler, ateşkes hattına yakın dokuz bölgede yer alacak 32 özel seçim merkezinde oy kullanacaklar. Spesifik olarak, Lefkoşa Kazasında Kıbrıslı Türkler için seçim merkezleri Kato Pyrgos, Flasu, Astromeritis, Ayios Dometios, Şehir Planlama ve Yerleşim Merkezi Merkez Ofislerinde ve Lefkoşa Eski Pazarında kurulacak. Larnaka Kazasında, Kıbrıslı Türk seçmenler için seçim merkezleri Xylotymbou’da; Mağusa ilçesinde ise Acheritou ve Deryneia'da faaliyet gösterecek.
3.277 makam için 7.280 aday
---------------------
Pazar günü, 9 Haziran 2024’te, Avrupa Parlamentosu Üyeleri, Bölgesel Yönetim Başkanları, Belediye Başkanları, Başkan Yardımcıları, Belediye Meclis Üyeleri, Köy Muhtarları, Aza Meclisleri Üyeleri ve Okul Yönetim Kurulu Üyeleri Seçimleri olmak üzere sekiz farklı seçimin tamamı eş zamanlı olarak gerçekleştirilecek.
Elia’nın belirttiği gibi, bu pozisyonlara toplam 7.280 adayın yarıştığını ve 3.277 pozisyona karşılık geldiğini söyledi. On dört Belediye Başkan Yardımcısı rakipsiz olarak seçilmiş ve Köy Muhtarı ve Köy Aza Meclisleri Üyeleri pozisyonlarının yaklaşık %42’si de aynı şekilde seçilmiştir.
Seçmenler için seçim kılavuzu
----------------------
Elias, yaklaşan seçimlerle ilgili tüm bilgilerin www.elections.gov.cy adresindeki seçim web sitesinde yayımlandığına dikkat çekti. Web sitesi Yunanca, Türkçe ve İngilizce dillerinde mevcut ve İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan tüm duyurular da bu sitede yayımlanmaktadır.
"Nasıl ve Nerede Oy Kullanırım" hizmeti ile her seçmen, kimlik kartı numarasını ve doğum tarihini girerek, oy kullanacakları seçim merkezi, oy kullanmaya hak kazandığı seçimler ve bu seçimlerde kaç tercih oyunun geçerli olduğu gibi kişiye özel bilgileri öğrenebilir.
Saat 8.00 ile 18.00 arasında ve cumartesi günleri 8.00 ile 13.00 arasında özel bir telefon hatları ile halka bilgi sağlanacak. Ayrıca, vatandaşlar SMS hizmeti aracılığıyla oy kullanacakları seçim merkezi hakkında bilgi alabilirler.
Oy Pusulaları ile önceden tanışma
--------------------
Genel Seçim Kurulu Başkanı, seçmenlerin oy kullanma sürecini kolaylaştırmak amacıyla oy pusulaları ile önceden "tanışmalarını" öneriyor. Seçim web sitesinde tüm oy pusulası örnekleri yayımlanmıştır. Ayrıca, doğru oy kullanma yöntemini açıklayan bir video da Basın ve Bilgi Bürosu ile iş birliği içinde hazırlamış ve siteye konulmuştur.
Yaklaşan seçimlerde geçersiz oyların artması konusunda endişeli olup olmadığı sorulduğunda, Elia şunları kaydetti: "Oy pusulaları kolay değil. Çok iyi bir bilgilendirme yaptık ve medyanın, Basın ve Enformasyon Dairesinin, partilerin, adayların kendilerinin yardımı oldu. Halkı geçerli bir şekilde oy kullanmaya davet ediyoruz."
"Birçok oy pusulası olabilir ve bazıları oy vermeye karar vermezse, boş pusula verebilir. Bu endişelendirmez; bu bizim demokratik sistemimizdir. Geçerli oy pusulaları orada olacak ve bu da kimin seçileceğini belirleyecek. Bu nedenle halkı oy kullanmaya çağırıyorum. Önceden oy pusulalarını görme olanağı var."
Seçim merkezlerinin personel yapısı
-------------------
Her seçim merkezi, bir seçim kurulu görevlisi, iki ila dört yardımcı ve kayıtlı seçmen sayısına ve ev sahipliği yapacağı seçimlere bağlı olarak bir polis memuruyla donatılacak.
Elia, önceki seçimlerde olduğu gibi seçim merkezlerinin işsiz mezunlar tarafından da desteklendiğini belirtti. Özellikle seçim gününde toplamda yaklaşık 12.435 görevli, polis memuru ve işsiz mezunun çalışması bekleniyor.
Oy verme saatleri
-----------------
Pazar günü oy verme işlemi sabah 7'de başlayacak, öğlen 12'de bir saatlik bir mola için ara verilecek ve ardından saat 1'de yeniden başlayarak akşam 6'da sona erecek. Yurt dışındaki seçim merkezlerinin oy verme saatleri de benzer şekilde düzenlenmiş olup, tüm sandıkların Kıbrıs saatiyle akşam 6'da kapanması planlanıyor.
Oy kullanma hakkı ve gerekli belgeler
Genel Seçim Kurulu Başkanı, ilgili seçim listesine kayıtlı olan herkesin ya seçim kartı ya da Kıbrıs Cumhuriyeti kimlik kartı göstererek oy kullanma hakkına sahip olduğunu belirtti.
Enklav seçmenler, fotoğraflarını içeren herhangi bir resmî devlet belgesini sunarak oy kullanabilirler.
Cumhuriyetin etkin kontrolü altında bulunmayan bölgelerde yaşayan Kıbrıslı Türkler, Nüfus Kayıt Sistemi tarafından verilen Kıbrıs Cumhuriyeti kimlik kartı ile oy kullanacaklar.
Topluluk seçmenleri, Yerel Yönetim Organları Seçimleri için ya seçim kartlarını ya da özel seçmen listesine kayıtlı oldukları belgeyi sunarak, Avrupa Parlamentosu Üyeleri Seçimleri için ise özel seçmen listesine kayıtlı oldukları belgeyi göstererek oy kullanabilirler.
Kaybolan seçim kartı durumunda, ilgili belgenin kaza yönetimlerinden cumartesi günü saat 1'e kadar yeniden çıkarılabileceğini, hatta seçim günü bile daha önce çıkarılmış seçim kartlarının kaza yönetimlerinden alınabileceğini belirtti.
Tüm oy pusulaları için tek bir sandık
"Tüm oy pusulaları tek bir sandığa atılacak" diyen Elia, "Seçmenlerin oy kullanma işlemlerini ve görevli personelin oy sayma ve tasnif etme sürecini kolaylaştırmak amacıyla, oy pusulaları seçim türüne bağlı olarak farklı renkte olacaktır" diye ekledi.
Belediye bölgelerinde, seçmenler kayıtlı oldukları seçim listesine bağlı olarak altı adede kadar oy pusulası alacak, köylerde ise dört adede kadar oy pusulası edinecekler. Mülteci seçmenler, işgal altındaki belediye veya köyleri için başka bir seçim merkezinde sırasıyla üç veya iki oy pusulası ile oy kullanacaklar. Ayrıca, yarı işgal edilmiş belediye bölgesi seçmenleri dört adede kadar oy pusulası alacaklar.
Geçerli oy kullanma yöntemi
Elia'ya göre, seçmen, tercihini bir partinin sütununun altındaki büyük dikdörtgenin içine veya tercih ettiği bağımsız adayın sütununun yanındaki küçük dikdörtgenin içine "x" veya "+" veya "√" işaretlerinden biri ile oy kullanabilir.
Görme engelli veya fizikî engelli bir seçmen, arzu ederse tek başına veya güvendiği bir kişinin yardımıyla oy kullanabilir. Ayrıca, bir yardım görevlisinin huzurunda başkanın yardımıyla da oy kullanabilir.
Oy pusulalarının geçerli olması için dış yüzeylerinde Cumhuriyet'in resmi mührünü taşımaları ve seçmenin, seçim merkezinde sağlanacak mavi veya siyah mürekkepli bir kalemle oy kullanmış olması gerekmektedir.
Seçmen, bir parti listesini seçerse, aynı zamanda listedeki adaylara tercih işareti koyarak tercihlerini gösterme hakkına sahip. Bu işaretler, adayın adının yanındaki küçük kareler içerisine yapılır. Tercih işaretlerinin zorunlu olmadığı belirtildi.
Geçersiz oy pusulaları
Aşağıdaki nedenlerden dolayı herhangi bir oy pusulası geçersiz sayılır:
1. Cumhuriyetin resmî mührünü taşımaması,
2. Seçmenin kimliğini belirlemek için herhangi bir harf veya işaret içermesi,
3. Belirgin herhangi bir kısmının eksik olması,
4. Tamamlanmamış olması,
5. Seçimlere katılan tüm partileri veya adayları içermemesi,
6. Seçmenin iki veya daha fazla partiyi ya da bir parti ve bir bağımsız adayı işaretlemesi,
7. Belirtilen işaretler dışında herhangi bir harf, işaret veya sayı içeriyor olması,
8. Oy kabininde sağlanan mavi veya siyah kalemler dışında başka bir renkle oy kullanılması.
Ayrıca, seçmenin niyetinin anlaşılmasının imkânsız olduğu durumlarda oy pusulası geçersiz sayılır.
Özel durumlar
-------------
Bununla birlikte, Genel Seçim Kurulu Başkanı, seçmenin bir parti listesini seçip aynı zamanda başka bir listenin adaylarına tercih işareti koyduğu durumda, oy pusulasının geçersiz sayılmayacağını, ancak listenin seçimini belirten oyunun geçerli olacağını açıkladı. Ayrıca, oy pusulasını geçerli kılan başka özel durumlar da olduğunu belirtti.
Oyların döküm ve sayımı
Oyların döküm ve sayımı, seçimlerin tamamlanmasının hemen ardından yerel seçim merkezlerinde yapılacak. Bu durum, Merkezi Cezaevi ve bazı küçük işgal altındaki topluluklar için geçerli değildir.
Oyların döküm ve sayımı, Avrupa Parlamentosu Üyeleri Seçimleri ile başlayacak ve ardından Kaza Yerel Yönetim Örgütü Başkanı seçimi ile devam edecek. Eğer seçim bir belediye için ise, Belediye Başkanı, Başkan Yardımcısı, Belediye Meclis Üyeleri ve Okul İdaresi Üyeleri seçimi için oy pusulaları sayılacaktır. Eğer bir köy için ise, Muhtar ve Köy Aza Üyeleri seçimi için oy pusulaları sayılacaktır.
Oy pusulalarının ayrıştırılması, parti ayrıştırması ile başlayacaktır. Oy sayım formu, sonuçların elektronik sistem aracılığıyla Genel Seçim Kuruluna hemen iletilecektir.
Ardından, tercih işaretlerinin ayrıştırılması yapılacak ve tablolar, oy sandığı ile Genel Seçim Kurulu Başkanına teslim edilecektir.
## Seçim yasakları
------------------------
Elia, cumartesi ve oy verme gününde seçimlerle doğrudan veya dolaylı ilgili faaliyetlerin yasak olduğunu yeniden vurguladı. Amaç, seçmenlerin oy kullanma hakkını herhangi bir etki altında kalmadan kullanmasını sağlamaktır. Reklam panoları ve afişlerin asılması, broşürlerin dağıtılması ve sloganların yazılması da yasak.
Geçtiğimiz pazar gününden itibaren, anket sonuçlarının yayınlanması da yasaklandı. Sandık çıkış anketlerinin (Exit Poll) sonuçlarının açıklanmasına, sadece Genel Seçim Kurulu Başkanının tüm seçim merkezlerinde sandıkların kapandığını açıklamasından sonra izin verilecek.
Bu yasakların ihlâli durumunda halkın nereye başvurabileceği sorusuna yanıt olarak Elia, "Adaylara çağrımız, vatandaşları sessiz ve etki altında kalmadan bırakmalarıdır. Vatandaşların kararlarını sandıkta ifade edebilmeleri için sakin bir cumartesi ve pazar geçirmelidirler" dedi.
Ofisinin ve Genel Seçim Kurulunun her türlü şikâyeti kabul ederek araştıracağını belirten yetkili, kişisel veri ihlâlinde bulunulması durumunda Kişisel Verilerin Korunması Komiserine de başvurulabileceğini söyledi.
"Ancak adayların sağduyulu davranmaları gerektiğini düşünüyorum. Cumartesi sabahı 'beni oyla' mesajı göndermek seçmeni rahatsız edebilir ve ters tepebilir."
Ayrıca, internet siteleri olan adayların bu siteleri cumartesi ve pazar günleri de açık tutabileceklerini, bunun bir sorun teşkil etmeyeceğini belirtti.
Sosyal Medya ile ilgili olarak, Basın ve Bilgi Ofisinde yasaların ihlâllerini izlemekle görevli bir ekip bulunduğunu aktardı.
Seçilenlerin ilân törenleri
Avrupa Parlamentosu Üyeleri'nin ilân töreni 11 Haziran 2024 Salı günü saat 08.30'da "Filoksenia" Kongre Merkezinde yapılacak ve ardından Yerel Yönetim makamları için Seçim Komiserlerince ilânlar devam edecektir.
Komiser, Yardımcı Genel Komiser, Seçim Komiserleri ve ekiplerine, Basın ve Bilgi Departmanı Direktörü ve personeline, İçişleri Bakanlığındaki iş arkadaşlarına, seçim merkezlerini personel sağlayacak tüm personele, Polis Başkomiseri ve polis üyelerine, Hükûmet Matbaası Müdür Yardımcısı, Bilgi Teknolojileri Departmanı, Hukuk Dairesi, Sağlık Bakanlığı, Elektrik ve Mekanik Hizmetler Departmanı ve seçimlerin başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesine katkıda bulunan tüm hizmetlere teşekkür etti.
KHA/MC/NST/MHY/2024
Kıbrıs Haber Ajansı
"Ayrıca, şeffaf bir seçim süreci sağlama konusundaki kişisel ilgisi için Cumhurbaşkanımıza, ve hem bana hem de diğer personele bu önemli görevi yerine getirme konusunda verdiği tüm destek için İçişleri Bakanı Sayın Konstantinos Ioannou'ya teşekkür ediyorum."
"Bugün bana verilen fırsattan yararlanarak, tüm vatandaşları gelecek Pazar günü sandıklara gelmeye davet etmek istiyorum. Kıbrıs'ın güçlü sesi Avrupa Parlamentosu'nda bizim elimizden geçer. Yerel Yönetim reformunun başarısı, her birimizin seçiminden bağımsızdır. Bu yüzden, Avrupa Birliği’nde bizim için kimlerin mücadele edeceğini ve ülkemizin her mahallesinde kimlerin mücadele edeceğini belirlemek için biraz zaman ayırmak son derece önemlidir." dedi.