Δήλωση Ειρήνης Χαραλαμπίδου, βουλεύτριας ΑΚΕΛ- Αριστερά- Νέες Δυνάμεις και Προέδρου της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ίσων Ευκαιριών μεταξύ Ανδρών και Γυναικών, μετά την συνεδρία της Επιτροπής

Απαιτείται αποφασιστικότητα και ιδιαίτερη ευαισθησία στη διαχείριση των ανήλικων παραβατών.

Συζητήσαμε σήμερα, το ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα των χώρων κράτησης ανηλίκων και την υλοποίηση προγραμμάτων για την επανένταξη τους στην κοινωνία. Προγράμματα που θα λειτουργούν παρεμβατικά, με τρόπο που θα αλλάξει προς το καλύτερο την συμπεριφορά τους, την ψυχολογία τους και το πλαίσιο αλληλεπίδρασης τους με την κοινωνία.

Έχουμε να κάνουμε με ταλαιπωρημένα παιδιά, που πολλές φορές προέρχονται από ένα οικογενειακό περιβάλλον που δεν μπορεί να τους στηρίξει. Αν ένα παιδί προέρχεται από μια οικογένεια που δεν μπόρεσε να του μεταδώσει αρχές, να του προσφέρει αγάπη και να το μάθει να διαχωρίζει το καλό από το κακό, αυτό το παιδί χρειάζεται την παρέμβαση της πολιτείας με τη στήριξη από ειδικούς παιδαγωγούς και μέσα από εξειδικευμένα προγράμματα, τα οποία δεν θα περιορίζονται στους χώρους κράτησης.

Με έχει ανησυχήσει ιδιαίτερα, η πρόθεση της κυβέρνησης να αναθέσει σε ιδιώτες την διαχείριση αυτών των παρεμβατικών προγραμμάτων για ανήλικους παραβάτες. Είτε μας αρέσει είτε όχι, οι ιδιώτες βάζουν σε προτεραιότητα το κέρδος έναντι της ουσίας και του κοινωνικού οφέλους. Σε αυτή την περίπτωση χρειαζόμαστε προγράμματα που θα έχουν άμεση επίδραση στα παιδιά με σύγχρονες και επιστημονικές μεθόδους. Υπάρχουν χώρες σήμερα, που πετυχαίνουν εξαίρετα αποτελέσματα, με την ένταξη των ανήλικων παραβατών σε χώρους όπου έχουν αλληλεπίδραση με ζώα και αυτή η συνύπαρξη έχει θετικά αποτελέσματα στη διαχείριση της ψυχολογίας και των συναισθημάτων τους, πετυχαίνοντας την αναμόρφωση του χαρακτήρα τους.

Ως επιτροπή, θέλουμε να δούμε αυτά τα προγράμματα, τι σχεδιάζουν και πως προγραμματίζουν να τα εφαρμόσουν για να βεβαιωθούμε ότι θα διασφαλίζεται το καλώς νοούμενο συμφέρον των  παιδιών, γι’ αυτό και έχω ζητήσει από το Υπουργείο Δικαιοσύνης να μας κοινοποιηθούν αυτά τα προγράμματα.

Όταν δε αναφερόμαστε σε δικαστήρια ανηλίκων, η εικόνα που έχουμε είναι για εντελώς ξεχωριστές δομές δικαστηρίων. Η εκδίκαση υποθέσεών  ανήλικων παραβατών εν τω μέσω της συνήθους εκδίκασης υποθέσεων από τα κοινά δικαστήρια, θεωρώ ότι δεν είναι η ενδεδειγμένη. Δεν είναι εύκολο, ένας δικαστής να εκδικάζει συνεχόμενες υποθέσεις με ενήλικες παραβάτες και ανήλικους παραβάτες, αλλάζοντας εντελώς προσέγγιση κατά περίπτωση. Πρέπει επίσης να δούμε, πως εκδικάζονται περιπτώσεις όπου συγκατηγορούμενοι σε μια υπόθεση μπορεί να είναι ένας ανήλικος και ένας ενήλικας.

Η εφαρμογή των προνοιών της νομοθεσίας θα έπρεπε να είχε γίνει από το 2021 και αντ’ αυτού βρισκόμαστε στο τέλος του 2024 και ακόμα εκκρεμούν πολλά ζητήματα, με πρώτο και κύριο τη δημιουργία χώρων κράτησης ανηλίκων εκτός των φυλακών. Αυτό το θέμα πρέπει να τύχει διαχείρισης με αποφασιστικότητα, αλλά και ιδιαίτερη ευαισθησία.

Μας ανησυχεί ιδιαίτερα το ότι παρατηρείται και εδώ έλλειψη συντονισμού μεταξύ των αρμοδίων υπηρεσιών και αυτό είναι ένα πρόβλημα που παρατηρείται συνεχώς, όταν συζητούμε διάφορα θέματα στο κοινοβούλιο.

Όπως έχουμε ενημερωθεί, υπάρχουν σήμερα ανήλικοι εντός των Κεντρικών Φυλακών, γεγονός που είναι απαράδεχτο, έστω και αν πρόκειται για ειδικά διαμορφωμένο και ξεχωριστό χώρο από τους υπόλοιπους χώρους των φυλακών.  Στο εξωτερικό, οι χώροι κράτησης ανηλίκων είναι διαμορφωμένοι ως σπίτια με ευχάριστο και φιλικό περιβάλλον ώστε να επιδρά θεραπευτικά στην ψυχολογία των ανηλίκων. Κατά την προγραμματισμένη επίσκεψη της επιτροπής μας στις Κεντρικές Φυλακές στις 15 Ιανουαρίου, θα επιδιώξουμε συνάντηση με αυτούς τους ανήλικους, εάν ακόμα βρίσκονται εκεί.

Ως επιτροπή, έχουμε πρόθεση να παρακολουθούμε και να συζητούμε το συγκεκριμένο θέμα συνεχώς, έχοντας κατά νου ότι, ανήλικοι παραβάτες σήμερα είναι μελλοντικοί ενήλικοι εγκληματίες, εάν η πολιτεία δεν ενεργήσει έγκαιρα και αποτελεσματικά.

11.12.2023