Enerji, Ticaret ve Sanayi Bakanı George Papanastasiou, 2023 yılının Afrodit sahası için şüphesiz bir dönüm noktası olduğunu, çünkü lisans sahibinin sözleşmeden doğan yükümlülükleri doğrultusunda sahanın geliştirilmesi için önemli kararlar alması gerekeceğini söyledi.

Bakan Kıbrıs Bilimler, Edebiyat ve Sanat Akademisi Enerji Komitesi'nin doğal gaz ve yenilenebilir enerji kaynakları (RES) konulu çalıştayında konuştu.

Papanastasiou, 31 Mayıs Çarşamba günü Chevron, Shell ve NewMed Energy konsorsiyumunun Afrodit sahası için revize edilmiş Geliştirme ve Üretim Planını Enerji Bakanlığına sunduğunu belirtti. Konsorsiyuma göre, Chevron'un Noble Energy'yi satın almasının ardından başlatılan revizyonun amacı, Mısır'da bulunan diğer alt yapılarla sinerjiden yararlanarak Geliştirme Planını optimize etmek.

Bakan, "Enerji Bakanlığı, nihaî ve karşılıklı olarak kabul edilebilir bir belgeye ulaşmak amacıyla konsorsiyumun yorum ve istişare teklifini dikkatle inceleyecektir. Her hâlükarda nihaî onay Kıbrıs Cumhuriyeti'nden gelecektir" dedi.

Bu arada Konsorsiyumun Afrodit sahasında değerlendirme kuyusu sondajına başladığını, kuyunun yaz aylarında tamamlanacağını ve diğer hususların yanı sıra Geliştirme ve Üretim Planının formüle edilmesine yardımcı olacak saha hakkında önemli bilgiler sağlamasının beklendiğini sözlerine ekledi.

 

Bir fırsat penceresi olarak artan enerji fiyatları

---------------------------

 

Bakan aynı zamanda, özellikle Avrupa'da enerji fiyatlarının daha önce görülmemiş seviyelere yükselmesinin Kıbrıs'ın Münhasır Ekonomik Bölgesinde (MEB) keşfedilen doğal gaz yataklarının geliştirilmesi için uygun bir ortam yarattığını söyledi.

Bakan, "Kendini gösteren fırsat penceresi uzun süre açık kalmayacak ve bu nedenle, MEB'imizde faaliyet gösteren şirketlerle iş birliği içinde, arama programımızın uygulanması, mevcut ve gelecekteki gaz keşiflerinin geliştirilmesi için hızlı ve kararlı bir şekilde hareket etmeliyiz" dedi.

Yaklaşan sondaj çalışmalarıyla ilgili olarak Bakan, Eni ve TotalEnergies konsorsiyumunun 2023 sonu, 2024 başında Saturn keşfinde bir değerlendirme kuyusu açmayı planladığını söyledi.

Geri kalan ruhsatlı bloklarda ise Kıbrıs MEB'indeki ruhsat sahiplerinin önümüzdeki 2-3 yıl içinde zirveye ulaşması beklenen keşif programlarına devam ettiklerini belirten Bakan, bunun yeni keşiflere yol açarak ülkenin enerji potansiyelini artırmasını umduklarını ifade etti.

 

Doğu Akdeniz'den boru hattı için şirketlerden somut teklifler bekleniyor

---------------------------------------

 

Hükûmetin enerji stratejisini yeniden tanımladığını belirten Bakan, Hükûmetin endüstri şirketlerine sunduğu alternatif öneriyi, Doğu Akdeniz yataklarından ve belki de Kıbrıs yataklarından gelecek olan doğal gazın boru hattı yoluyla elektrik üretimi amacıyla Kıbrıs'a ithal edilmesi olarak açıkladı. Bu gazın bölgede satılan fiyatlardan temin edileceğini ve hem elektrik üretimi hem de sıvılaştırılarak Avrupa'ya ve başka yerlere ihraç edilmek üzere kullanılacağını sözlerine ekledi.

İlk hedefin Kıbrıs'ta elektrik maliyetini düşürmek ve ikinci olarak da ülkenin enerji arz güvenliğini sağlamak olduğunu vurgulayan Bakan, bu amaçla hükûmetin enerji stratejisini yeniden tanımladığını kaydederek şunları ekledi: "Bu alt yapının Doğu Akdeniz'deki gaz üreticilerine, Avrupa'ya ve küresel pazarlara LNG olarak ihraç edilmek üzere sıvılaştırılacağı Kıbrıs'a taşımak için kullanmaları yönünde bir teşvik sağlayacağına inanıyoruz".

Bakan ayrıca konuyla ilgili olarak İsrail ile yapılan istişarelere ve geçen pazartesi ve salı günü Lefkoşa'da bu perspektifi şirketlere sunmak üzere düzenlenen çalıştaya da değindi.

Bakan, "Katılımcıların ilk tepkilerinin olumlu olduğunu söylemeliyim ve yakında belirli düşünce ve önerilerle ve böyle bir girişime katılmaya yönelik resmi bir ilgi ifadesiyle geri dönmelerini bekliyoruz" diyerek aynı zamanda doğal gazın bir köprü yakıt olarak yeşil dönüşümde de önemli bir rol oynayacağını ekledi.

Bakan yeşil ve döngüsel ekonomi için Enerji, Ticaret ve Sanayi Bakanlığı'nın 2021-2027 Programlama Dönemi için toplamda yaklaşık 590 milyon avroluk bir kaynak sağladığını ve bu kaynağın ağırlıklı olarak yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği önlemlerine yatırım yapmaları için hane halklarına, işletmelere ve kamu kuruluşlarına mali teşvikler vermek için kullanılacağını kaydetti.

 

Elektrik üretiminde YEK'in yaygınlaşmasının önündeki zorluklar

-----------------------------------

 

Bakan, elektrik üretiminde Yenilenebilir Enerji Kaynakları (YEK) payının bir yılda 2,8 puan artarak %14,8'e ulaşmasına rağmen, %15,8'lik ara hedefe ulaşılamadığını kaydetti. Elektrik üretimi hedefine ulaşılamamasının ana nedenlerinden biri, 2020 yılına kıyasla enerji tüketimindeki %5,6'lık artış.

Bakan, "Bu nedenle, yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik üretimine zamanında nüfuz etmesi, pazarın küçüklüğü ve izolasyonu, depolama sistemlerinin yokluğu ve ayrıca mevsimsel talep nedeniyle belirli zorluklarla karşı karşıyadır" dedi.

Bakan bu zorlukların üstesinden gelmek için, akıllı sayaçların yaygınlaştırılması yoluyla şebekelerin genişletilmesi, yükseltilmesi ve dijitalleştirilmesi için 100 milyon avroluk bir bütçenin dâhil edildiğini de sözlerine ekledi. Buna ek olarak, enerji depolama alt yapısının oluşturulması için Kıbrıs'ın Adil Geçiş Fonu'ndan 40 milyon avroluk bir tahsisat aldığını, Kıbrıs'ın enerji izolasyonunu ortadan kaldırmak için Kıbrıs, Yunanistan ve İsrail arasındaki elektrik ara bağlantısı olan EuroAsia Interconnector projesi için 100 milyon avroluk bir fonun teşvik edildiğini söyledi.

Bakan söz konusu projelerin Kıbrıs'ı yeşil enerji üreticisi ve hidrojen ve/veya yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik iletimi için bir merkez haline getirebileceğini belirtti.

KHA/NST/MHY/2023

Kıbrıs Haber Ajansı