Kıbrıs Malî Konseyi'nin 2024 yılı raporuna göre, Kıbrıs ekonomisi güçlü bir büyüme, düşen işsizlik ve enflasyonun kademeli olarak normalleşmesiyle dirençli bir tablo sergiliyor. Ancak, genel olarak olumlu bir görünüme rağmen, Malî Konsey yapısal zayıflıklar ve dikkatli yönetim gerektiren artan riskler konusunda uyarıda bulunuyor.

Kamu maliyesinin, kamu borcundaki istikrarlı düşüş ve 2027'ye kadar devam etmesi beklenen fazlalarla güçlendiği belirtiliyor. Ancak, tahminlerin, 2024-2027 Orta Vadeli Malî Çerçevenin (OYMÇ) son yıllarında harcama kesintileri öngören önden yüklemeli bir yatırım planına dayandığı vurgulanıyor. Bu stratejinin, özellikle artan siyasi baskının olduğu bir seçim yılı olan 2027'de riskler içerdiği belirtiliyor.

Ayrıca, Kıbrıs'ın malî yükümlülükleri 2028'e kadar uzanıyor, bu da OYMÇ'nin bitiminden sonra bile net birincil harcamaların sıkı bir şekilde kontrol edilmesini zorunlu kılıyor. Harcamaların öngörülen sınırları aşması durumunda, Avrupa Komisyonu tarafından önlemler alınma riski bulunuyor.

Artan esnek olmayan giderler

---------------

Maliye Bakanlığının bazı harcama kategorilerini kontrol etme çabalarına rağmen, maaş maliyetleri gibi esnek olmayan giderlerdeki artışın devam ettiği belirtiliyor. Kamu maliyesinin sürdürülebilirliği yakın gelecekte tehdit altında olmasa da harcama karışımının kalitesi esnek politika uygulama imkânını kısıtlıyor.

Rapora göre, esnek olmayan giderlerin seyri, toplam harcamaların yaklaşık %60'ı civarında seyretmesi ve 2027'ye kadar %70'e yükselmesi nedeniyle endişe yaratmaya devam ediyor. Bu durum, yürütme organının takdire dayalı politika uygulama alanını daraltıyor. Personel giderlerinin, 2027'ye kadar devletin toplam harcamalarının %31,7'sine ulaşarak ana harcama kalemi olmaya devam ettiği belirtiliyor.

Malî Konsey, esnek olmayan giderlerin artmasının, sosyal ve ulusal ihtiyaçlar için ayrılan malî alanı azalttığını ve ekonomiyi dış risklere karşı daha hassas hâle getirdiğini vurguluyor. Bu durum, ülkeyi hem ekonomik hem de sosyal olumsuz gelişmelere karşı daha savunmasız hâle getiriyor.

Malî istikrar için öneriler

-----------------

Malî Konsey, malî görünümü iyileştirmek ve zorlukları yönetmek için bir dizi öneri sunuyor. Bunlar arasında, Maliye Bakanlığının malî göstergelerin yönetiminde ihtiyatlılık ilkesini sürdürmesi, esnek olmayan giderlerdeki artışın kontrol altına alınması, harcamaların uzun vadeli gelir artışıyla uyumlu olması, yatırım harcamalarına yönelik artan ihtiyaçların dikkate alınması, verimsiz harcamaların azaltılması ve yeşil geçişe yönelik hedeflerin daha iddialı hâle getirilmesi yer alıyor.

Ayrıca, 2026-2027 döneminde harcamaları azaltmaya yönelik somut politikaların ve eylemlerin benimsenmesi, kamu hizmetlerinde dijital dönüşümün hızlandırılması, OYMÇ'nin dört yıllık bir süreye yayılması ve bütçe sunumu ile onaylanması arasında yeni harcamaların ve politikaların askıya alınması öneriliyor. Ayrıca, yabancı işletmelerin ve yatırımların girişini izlemek için merkezi bir veri bankası oluşturulması da önceliklendiriliyor.

KHA/NST/MHY/2024

Kıbrıs Haber Ajansı