Avrupa Parlamentosu Dış İlişkiler Komitesi (AFET), Türkiye'nin Avrupa Birliği üyelik sürecinin mevcut koşullarda yeniden başlatılmasının mümkün olmadığı ve askıda kalması gerektiğini belirten bir raporu onayladı. Raporda, Türkiye’deki demokratik standartların giderek kötüleşmesi, özellikle İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun siyasî nedenlerle görevden alınması gibi örnekler bu kararın gerekçesi olarak gösterildi. Söz konusu rapor, 48 "evet", 3 "hayır" ve 23 "çekimser" oyla çarşamba günü onaylandı.
Avrupa Parlamentosu tarafından yapılan basın açıklamasına göre, AFET üyeleri, jeopolitik ve stratejik gerekçelerin demokratik ilkelerin zayıflatılmasına yol açacak şekilde üyelik sürecinde taviz verilmesini haklı gösteremeyeceğini belirtti.
Raportör Nacho Sánchez Amor (S&D, İspanya), yaptığı açıklamada, "Türk makamlarından sık sık AB üyeliğine olan sözde bağlılıklarını ve güvenlik ile jeopolitik meseleler nedeniyle bu sürecin canlandırılmasının ne kadar önemli olduğunu duyuyoruz. Ancak bu yaklaşım tamamen yanlış," dedi. Sánchez Amor, "AB üyeliği demokrasiyi temel alır ve Türkiye, tam otoriter bir modele doğru ilerledikçe – Ekrem İmamoğlu'nun tutuklanması gibi örneklerde görüldüğü üzere – AB üyeliğinden o kadar uzaklaşmaktadır" diye ekledi.
Kıbrıs sorunu ve raporun temel mesajları
--------------------------------
Raporda, AB’nin Kıbrıs sorununa ilişkin pozisyonu da hatırlatıldı. Raporda, Kıbrıs sorununun sürdürülebilir çözümünün ancak Birleşmiş Milletler çerçevesinde, iki toplumlu, iki bölgeli bir federasyon temelinde, tek bir uluslararası tüzel kişilik, tek bir egemenlik, tek bir vatandaşlık ve siyasi eşitlik ilkesine dayalı bir şekilde sağlanabileceği vurgulandı.
Raporda ayrıca, Türk hükûmetinin temel demokratik eksiklikleri gidermek için gerekli adımları atmaktan uzak olduğu ifade edildi. Bu durum, AB'de Türkiye ile ilişkilerin farklı bir çerçevede şekillenmesini öne çıkaran bir eğilimi artırdığına dikkat çekildi. Ancak bu yeni çerçevenin üyelik sürecinin zararına olabileceği de belirtildi.
AB üyelik kriterleri ve Türkiye'nin durumu
---------------------------
Rapor, AB üyeliğinin belirli kriterlere bağlı olduğunu ve bu kriterlerin, demokrasi, hukukun üstünlüğü, insan hakları, azınlıkların korunması, iyi komşuluk ilişkileri, uluslararası hukuka uyum ve AB’nin ortak dış politika ve güvenlik politikasına uyum gibi gereklilikleri içerdiğini hatırlattı. Bu kriterlerin stratejik veya pazarlığa dayalı düşüncelerle değiştirilemeyecek kesin şartlar olduğu vurgulandı.
Tüm olumsuzluklara rağmen Avrupa Parlamentosu üyelerinin, Türkiye’nin stratejik ve jeopolitik önemine dikkat çekerek, donmuş olan üyelik sürecinin ötesinde, daha yakın ve dinamik bir ortaklık geliştirilmesi gerektiğini ifade ettiler. Bu ortaklığın, özellikle iklim değişikliğiyle mücadele, enerji güvenliği, terörle mücadele iş birliği ve bölgesel istikrar gibi ortak stratejik önceliklere odaklanmasını önerdiler.
Bu kapsamda, AB ve Türkiye arasındaki yapıcı diyalogun sürdürülmesi ve karşılıklı stratejik çıkarlar temelinde iş birliğinin derinleştirilmesi öne çıkarıldı. Ancak bu yaklaşımın, demokrasi ve hukukun üstünlüğü gibi üyelik kriterlerinin önemini gölgeleyecek nitelikte olmaması gerektiğine dikkat çekildi.
KHA/YK/NST/MHY/2025
Kıbrıs Haber Ajansı