Kıbrıs İstatistik Servisi'nin (CyStat) pazartesi günü yayımladığı ve Avrupa Entegre Sosyal Koruma İstatistikleri Sistemi (ESSPROS) kurallarına dayanan Sosyal Koruma Araştırması sonuçlarına göre, 2022 yılında Kıbrıs'ta toplam sosyal koruma harcamaları, 2021'deki %22,3'lük orandan düşerek Gayri Safi Yurt İçi Hasıla  GSYİH’nin %21'ine geriledi.

2022 yılında sosyal harcamalar 5 milyar 827 milyon 200 bin avro iken, 2021 yılında bu rakam 5 milyar 559 milyon 300 bin avro idi.

Harcamaların Dağılımı

--------------------

Sosyal harcamaların en büyük kısmı yaşlılık ve hastalık/sağlık bakımı için yapıldı. Bu iki kategori, 2021'deki %67,5'lik orana kıyasla 2022'de toplam sosyal yardımların %75,1'ini oluşturdu.

Yaşlılık yardımları, periyodik yaşlılık aylıkları, periyodik nakit yardımlar ve toplu nakit yardımlar gibi nakit yardımların yanı sıra barınma, günlük işler için yardım ve diğer yardımlar gibi ayni yardımları da içerir. Periyodik emekli maaşları, 1 milyar 908 milyon 200 bin avro ile yaşlılık yardımlarının %83,7'sini oluşturarak en büyük paya sahip. 2022 yılındaki periyodik emekli maaşlarının 1 milyar 900 milyon 600 bin avrosunun, yararlanıcıların gelir durumuna bakılmaksızın ödendiği belirtildi.

CyStat’a göre, 2022 yılında yaşlılık yardımlarında artış kaydedildi ve 2021'de 2 milyar 170 milyon 600 bin avro olan harcama 2022'de 2 milyar 280 milyon 600 bin avroya yükseldi. Ayrıca, hastalık/sağlık bakımı için yapılan yardımlar 2021'de 1 milyar 504 milyon 600 bin avro iken 2022'de 1 milyar 936 milyon avroya, hayatta kalanlar için yapılan yardımlar 2021'de 332,9 milyon avro iken 2022'de 359,7 milyon avroya, aile yardımları 2021'de 254,5 milyon avro iken 2022'de 257,1 milyon avroya, engellilik yardımları 2021'de 185,3 milyon avro iken 2022'de 197,4 milyon avroya ve barınma yardımları 2021'de 95,9 milyon avro iken 2022'de 98,7 milyon avroya yükseldi.

Buna karşılık, 2022 yılında işsizlik yardımlarında düşüş kaydedildi ve 2021'de 634,8 milyon avro olan harcama 2022'de 255,1 milyon avroya geriledi. Ayrıca, sosyal dışlanma yardımları 2021'de 265,1 milyon avro iken 2022'de 228,6 milyon avroya düştü.

2022 yılında sosyal yardımların büyük bir kısmı (%91,3) yararlanıcıların malî durumları araştırılmadan sağlandı. 2022 yılı için bu oran 5 milyar 124 milyon 800 bin avroya tekabül etmektedir. Çoğu durumda, yararlanıcılar çeşitli fonlara (örneğin Sosyal Sigorta Fonu) katkıda bulunduktan sonra, gelir durumları bir kriter olmaksızın yardımlardan yararlanma hakkı kazanıyor.

Ayrıca, 2022 yılında yardımların çoğu nakit olarak yapıldı (3 milyar 560 milyon 300 bin avro). Aynî yardımlar, toplam sosyal koruma yardımlarının yalnızca %36,6'sını (2 milyar 52 milyon 800 bin avro) oluşturdu. Nakit yardımların %81,7'si (2 milyar 908 milyon 100 bin avro) emekli maaşları ve ödenekler gibi düzenli aralıklarla ödenirken, nakit yardımların %18,3'ü toplu ödemeler ve ikramiyelerden oluşuyordu.

Sosyal Sigorta Programı, 2022 yılında 1 milyar 864 milyon 800 avro ile toplam harcamaların %32'sine tekabül eden harcamalarla Kıbrıs'taki en büyük sosyal yardım sağlayıcısı. Genel Sağlık Sistemi'nin (GESY) katkısı 1 milyar 329 milyon 800 bin avro veya toplamın %22,8'i ile dikkat çekiyor. Bunu 671 milyon avro (%11,5) ile Yarı Özerk Refah Kurumları, 664,1 milyon avro (%11,4) ile Diğer Kamu Sosyal Yardımları programı, 497,6 milyon avro (%8,5) ile Devlet Sağlık Hizmetleri ve 473,3 milyon avro (%8,1) ile Kamu Çalışanları Sosyal Sigorta Programı izliyor.

KHA/NST/MHY/2024

Kıbrıs Haber Ajansı