Komisyon tarafından bugün (03 Temmuz 2024 Salı) yayımlanan ikinci Dijital On Yıl Durumu raporuna göre, üye devletlerin gerek AB düzeyinde gerekse ulusal düzeyde dijital beceriler, yüksek kaliteli bağlantı, yapay zekânın (YZ) benimsenmesi, işletmeler tarafından veri analizi, yarı iletken üretimi ve girişimcilik ekosistemleri alanlarında ek yatırım ihtiyaçları bulunduğu tespit edildi.

Komisyon’un açıklamasına göre, rapor dijital on yıl politikası programı (DDPP) kapsamında 2030 yılı için konulan dijital hedeflere ulaşma çabalarında kaydedilen ilerlemeyi kapsamlı bir şekilde gözden geçirmekte ve bu yıl ilk kez üye ülkeler tarafından sunulan dijital on yıl ulusal yol haritalarının analiziyle desteklenmektedir. Yol haritalarında ulusal önlemler, eylemler ve dijital dönüşüme katkı sağlama amaçlı finansman detaylı bir şekilde açıklanmaktadır.

Komisyon’un analizine göre mevcut senaryoda üye devletlerin ortak çabaları AB'nin hedeflerinin gerisinde kalıyor. Ayrıca, tespit edilen boşluklar arasında, dijital beceriler, yüksek kaliteli bağlantı, yapay zekânın benimsenmesi, veri analizi, yarı iletken üretimi ve girişimcilik ekosistemleri dâhil olmak üzere ek yatırım ihtiyaçları olduğu vurgulanıyor.

Hem AB hem de üye devletler yeni yasal çerçevenin uygulanmasında önemli bir rol oynamalı, dijital teknolojilerin yaygınlaşmasını teşvik için harekete geçmeli ve vatandaşların dijital dönüşümden tam anlamıyla faydalanabilmeleri için yeterli dijital becerilere sahip olmalarını sağlamalı. Bu nedenle, bu yılki rapor, üye devletlere daha fazla eylem çağrısında bulunmakta ve dijital on yıl hedeflerine ulaşmanın AB'nin gelecekteki ekonomik refahı ve sosyal uyumu açısından hayati önem taşıdığını vurgulamakta, ayrıca Komisyon bu çerçevede her üye devlete özel ve yatay tavsiyeleri güncelleyerek tespit edilen eksiklikleri ele almayı amaçlıyor.

Raporda, AB'nin DDPP tarafından belirlenen bağlantı hedeflerinden çok uzak olduğu belirtilmektedir: Gigabit bağlantı sağlamak ve yapay zekâ, bulut bilişim ve nesnelerin interneti (IoT) gibi ileri teknolojilerin benimsenmesini sağlamak için hayati önem taşıyan fiber optik ağlar hanelerin sadece %64'üne ulaşmakta, yüksek kaliteli 5G ağları ise AB topraklarının sadece %50'sini kapsamaktadır ve bu ağların performansları gelişmiş 5G hizmetleri sunmak için yetersiz kalıyor. Bu zorluklarla başa çıkmak için üye devletler ve Komisyon’un gerçekten işleyen bir dijital tek pazarın teşviki için iş birliği yapmaları gerekiyor.

Ayrıca 2023 yılında Avrupa şirketleri tarafından yapay zekâ, bulut bilişim ve/veya büyük veri benimsenmesinin dijital on yıl için belirlenen %75 hedefine kıyasla çok daha düşük olduğu belirtildi. Mevcut eğilimlere göre yalnızca %64'ü bulut bilişim, %50'si büyük veri ve sadece %17'si yapay zekâyı 2030 yılına kadar kullanacak.

İş dünyasının dijitalleştirilmesi için KOBİ'lerin yenilikçi dijital araçları, özellikle bulut bilişim ve yapay zekâyı benimsemelerini teşvik etmek ve yüksek büyüme gösteren yeni girişimlere yönelik önemli özel yatırımları harekete geçirmek hayati öneme sahip. Bu, Avrupa'nın yenilikçilik, verimlilik ve veri odaklı büyüme açısından rekabetçiliğini sürdürmesi için kritik bir nokta.

AB'nin dijital dönüşümüne yönelik bir diğer önemli zorluk, dijital teknolojilerin büyük şehirlerin ötesinde sınırlı yayılımı. Bu dijital uçurumu kapatmak için, AB aktörleri arasında sınır ötesi ve yerel düzeyde iş birliğinin güçlendirilmesi temel önem taşır. Bu, çok devlete yayılmış projeler, Avrupa dijital yenilik merkezleri (EDIH) ve Avrupa dijital alt yapı konsorsiyumları (EDIC) üzerinden sağlanabilir. Bu konuda bazı başarılar elde edilmiştir; örneğin, Mayıs 2024 sonuna kadar üç EDIC oluşturuldu.

Şu anda dijital on yıl boyunca belirlenen dijital beceriler hedeflerinin hâlâ çok uzakta olduğu belirtiliyor; AB nüfusunun sadece %55,6'sı en az temel dijital becerilere sahip. Mevcut eğilimlere göre, 2030 yılında AB'deki bilişim ve iletişim teknolojileri (İKT) uzmanlarının sayısı yaklaşık 12 milyon olacak ve toplumsal cinsiyet dengesizliği devam edecek. Hedeflere ulaşmak için üye devletlerin eğitim seviyesinin tüm katmanlarında dijital becerileri teşvik etmek için çok yönlü bir yaklaşım benimsemeleri ve özellikle kız çocuklarını bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) alanlarına ilgi duymaları için teşvik etmeleri gerekiyor.

Rapor, üye devletlerin tüm temel kamu hizmetleri ve elektronik sağlık kayıtlarının vatandaşlar ve işletmeler tarafından çevrim içi olarak erişilebilir hâle getirilmesi ve güvenli elektronik kimlik doğrulama (eID) sağlama hedefine doğru ilerleme kaydettiklerini ekliyor. Üye devletler arasında dengesiz bir benimseme olmasına rağmen, şu anda AB nüfusunun %93'ü eID'ye erişebiliyor ve Avrupa dijital kimlik cüzdanı, bunun kullanımını teşvik etmesi bekleniyor. Ancak mevcut durumun korunması hâlinde, 2030 yılına kadar vatandaşlar ve işletmeler için dijital kamu hizmetlerinin %100 oranında sağlanması hâlen bir zorluk olarak kalıyor.

Üye devletler, 2 Aralık 2024 tarihinden önce ulusal yol haritalarını dijital on yıl politika programının (DDPP) hedefleri ile uyumlu hâle getirmek için yeniden gözden geçirip uyarlamalı. DDPP'de belirtildiği üzere, Komisyon bu tavsiyelerin uygulanmasını izleyecek ve 2025'teki bir sonraki dijital on yıl durum raporunda kaydedilen ilerlemeyi bildirecek.

KHA/NST/MHY/2024

Kıbrıs Haber Ajansı