Avrupa Komisyonu'nun çarşamba günü açıklanan  Yeşil Hat Tüzüğünün uygulanmasına ilişkin yıllık raporuna göre, Yeşil Hat üzerinden yapılan ticaret 2022-2023 yılları arasında %9,6 artarak 16 milyon avroya yükselirken, kişi geçişleri 2022'de 6,1 milyondan 2023'te 7,1 milyona çıktı ve düzensiz göç %50'den fazla azaldı.

Raporda, 2023 yılında Yeşil Hattan geçişlerin daha da arttığı, Kıbrıslı Türklerin ve AB vatandaşlarının (Kıbrıslılar hariç) ve üçüncü ülke vatandaşlarının geçişlerinin pandemi öncesi 2019'da kaydedilen rakamları aştığı belirtiliyor.

Kıbrıs Polisi verilerine göre, raporlama döneminde, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kontrolündeki bölgelerden işgal altındaki bölgelere 1.609.488 Kıbrıslı Rum (önceki yıl 1.372.564) ve 1.032.029 Kıbrıs plakalı araç (önceki yıl 871.898) geçişi kaydedildi. Aynı dönemde, Kıbrıs Cumhuriyeti kontrolü dışındaki bölgelerden Cumhuriyetin kontrolündeki bölgelere 1.373.353 Kıbrıslı Türk (önceki yıl 1.111.529) ve 532.206 Kıbrıs Türk plakalı araç (önceki yıl 453.880) geçişi kaydedildi.

Aynı zamanda, Polis verileri 2023 yılında işgal altındaki bölgelerden Cumhuriyet kontrolündeki bölgelere Yeşil Hattı yasa dışı yollardan geçen göçmen sayısında azalma olduğunu gösterdi. 2023 yılında 6.793 düzensiz göçmen bu şekilde sınırı geçerken, 2022, 2021 ve 2020 yıllarında bu rakamlar sırasıyla 16.627, 9.812 ve 4.857 idi. Düzensiz göçmenlerin başlıca geldikleri ülkeler Suriye (2.199), Nijerya (990), Afganistan (726), Kamerun (407) ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti (402) oldu.

6.793 düzensiz göçmenin %90'ının (önceki yıl %92) Kıbrıs Cumhuriyeti'nde uluslararası koruma talep ettiği ekleniyor. En fazla başvuru sahibi olan ülke Suriye oldu.

Ticarete gelince, 2023 yılında Yeşil Hat üzerinden yapılan ticaretin değerinin %9,6 artarak 2022'deki 14.647.241 avrodan 2023'te 16.046.304 avroya yükseldiği, refakat belgesi düzenlenen malların değerinin ise %5,7 artarak 16.697.514 avrodan 17.644.400 avroya çıktığı belirtiliyor. İnşaat ve yapı malzemeleri, ardından mobilya, plastik ve mozaik ve mermerler, işlemlerde ilk sırada yer almaya devam etti.

Genel olarak, raporlama döneminde ticaretteki artışı memnuniyetle karşılayan Komisyon, Yeşil Hat üzerinden yapılan ticaretin daha da artırılabileceği görüşünde olduğunu belirterek, ticaret önündeki engellerin kaldırılmasının Yeşil Hat üzerinden yapılan ticaretin artmasına yardımcı olacağı görüşünü yineliyor ve bu yöndeki olumlu gelişmeleri memnuniyetle karşılıyor ve ayrıca iki Ticaret Odası'nın iki iş dünyası arasındaki temasları güçlendirmek için yaptığı çalışmaların ekonomik bağların artmasına yol açacağı umudunu dile getiriyor.

Avrupa Komisyonu ayrıca bugün Kıbrıs Türk toplumuna yönelik yardım programına ilişkin yıllık raporunu yayımladı.

Raporda, 2006 ile 2023 sonu arasında, 2023 yıllık eylem planı için taahhüt edilen miktarın 31,7 milyon avro olduğu belirtilerek, güçlendirme tüzüğü kapsamındaki eylemler için 688 milyon avroluk bir bütçe ayrıldığı belirtiliyor.

Komisyon ayrıca, 2023 yılında toplam 53 çiftçiye, kooperatife ve gıda işletmesine 3,5 milyon avroluk hibe verilerek verimliliklerini ve üretimlerini artırarak, gıda güvenliği ve hayvan sağlığı ile hastalıkların önlenmesi, tespiti ve ortadan kaldırılması konularında AB standartlarını karşılamasına yardımcı olmak için Kıbrıs Türk toplumuna uzun süredir verdiği desteği sürdürdüğünü belirtiyor.

Yeşil Hat ticareti ve Hellim/Hallouminin Menşei Korumalı Ürün statüsü üzerinde etkileri olan gıda güvenliği ve krize hazırlık için temel faaliyetlerin uygulanmasının devam ettiği ve bunun sonucunda Mart 2023'te Kıbrıs Türk toplumunda üretilen ilk Hellim'in Menşei Korumalı Ürün statüsüyle uyumlu olduğu onaylandığı ve 2023 sonuna kadar üç Hellim üreticisi ve Kıbrıs Türk toplumundaki 15 tesisin Menşei Korumalı Ürün kapsamında sırasıyla sertifikalandırıldığı ve onaylandığı ekleniyor.

UNDP ile bir katkı anlaşması yoluyla Yardım Programı tarafından desteklenen Kıbrıs'taki Kayıp Kişiler Komitesinin saha ve laboratuvar çalışmalarına devam ettiği de belirtiliyor. 2023 sonuna kadar, toplam 2.002 kayıptan 1.186'sının kalıntıları çıkarılmış, bunlardan 1.044'ü genetik olarak tanımlanmış ve ailelerine iade edilmiştir.

Komitenin 2024 yılındaki çalışmalarının finanse edilmesi için 2,6 milyon avroluk yeni bir anlaşma imzalandığı da ekleniyor. Genel olarak, AB, 2006-2023 döneminde Kayıp Kişiler Komitesinin faaliyetlerini desteklemek için 38,5 milyon avro katkıda bulunmuştur ki, bu da bu dönemdeki toplam finansmanının %80'ine tekabül ediyor.

KHA/NST/MHY/2024

Kıbrıs Haber Ajansı