Kıbrıs bankalarının artan kârlılığına rağmen denetim otoriteleri, bankaların kâr payı dağıtımı konusundaki temkinli politikasını sürdürme gerekliliği konusundaki görüşlerini değiştirmeyecek. Kıbrıs Merkez Bankası (KMB), 2023 yılına yönelik yıllık raporunda bu duruma açıklık getirdi.
KMB ayrıca, takipteki kredilerin (NPL'ler) riskinin denetim önceliklerinde yüksek kalmaya devam ettiğini ve mevcut araçlarla bankaların NPL'lerini düşürmelerini daha da teşvik edecek sistemik bir çözüm tasarımı için uluslararası ve saygın şirketlerden oluşan bir konsorsiyum ile iş birliği yaptıklarını belirtti.
Rapor, 2023 yılını kapsamakla birlikte, 2024'ün ilk yarısındaki ekonomik gelişmelere de yer veriyor. 2024, 2025 ve 2026'ya yönelik tahminler, KMB'nin Mart 2024 tahminlerine dayanıyor.
KMB'nin eski Başkanı Constantinos Herodotou, raporun giriş bölümünü imzalarken Kıbrıs ekonomisinin, özellikle belirsiz uluslararası jeopolitik gelişmelerden kaynaklanan zorluklara rağmen direnç göstermeye devam ettiğini belirtti. Beklentiler olumlu olup, Gayri Safi Yurt İçi Hâsıla, GSYİH’nin büyümesinin güçlenmesini ve enflasyonun daha da hafiflemesini işaret ediyor.
Beklenenden yüksek GSYİH artışı
------------------
GSYİH, 2024'ün ilk çeyreğinde yıllık bazda beklenenden yüksek bir artış kaydederek %3,5'e ulaştı. KMB'ye göre, bu veriler Rusya'ya uygulanan yaptırımların finansal ve profesyonel hizmetler üzerindeki etkisinin azalmasını ve Orta Doğu'daki çatışmaların sınırlı etkisini yansıtıyor.
Mart 2024 tahminlerine göre, 2024'te ekonomik büyümenin %2,8'e çıkması beklenirken, 2023'te bu oran %2,5 idi. 2025'te %3,1 ve 2026'da %3,2 seviyelerinde büyüme öngörülüyor.
Aynı zamanda, iş gücü piyasası güçlü bir direnç gösteriyor. GSYİH'deki olumlu trende paralel olarak, 2024'ün ilk çeyreğinde istihdam yıllık bazda %2,2 artarken işsizlik %6'ya düştü. 2023'ün ilk çeyreğinde ise bu oranlar sırasıyla %2 ve %6,8 idi.
İşsizlik oranının 2024'te iş gücünün %5,8'ine düşmesi bekleniyor. Beklenen GSYİH büyümesini yansıtarak, işsizliğin 2025'te %5,6'ya ve 2026'da %5,3'e düşerek tam istihdam koşullarına yaklaşması öngörülüyor.
Enflasyon
-------
Ocak-Mayıs 2024 döneminde yurt içi manşet enflasyon düşüş eğilimini sürdürerek, yıllık bazda ortalama %2,2 artış kaydetti. Bu oran, 2023'ün aynı döneminde %5,4 idi.
Uyumlu Tüketici Fiyatları Endeksi (HICP) enflasyonunun 2023'e kıyasla daha da yavaşlaması bekleniyor ve 2024-2025 ve 2026 yıllarında sırasıyla %2 ve %1,9 seviyelerinde olması öngörülüyor. Çekirdek enflasyonun (enerji ve gıda fiyatları hariç enflasyon) da 2023'e kıyasla daha fazla düşmesi bekleniyor ve 2024, 2025 ve 2026 yıllarında sırasıyla %2,6, %2,3 ve %2,2 seviyelerinde olacağı tahmin ediliyor.
Bankacılık sektörü
-----------
Son yıllarda Kıbrıs bankacılık sektörü, sağlık krizinden, savaş çatışmalarını içeren jeopolitik gelişmelerden ve güçlü enflasyonist baskılardan kaynaklanan uzun süreli zorluklara rağmen dirençli olduğunu kanıtlamış durumda.
Özellikle, hemen önceki yıllarda olduğu gibi, 2023 yılında da güçlü likidite rezervleri gözlemlenmiştir. Likidite karşılama oranı, 2023 Aralık'ta %358'e ulaşarak Avro Bölgesi ortalamasının neredeyse iki katına çıktı. Ayrıca, Ortak Öz Sermaye Tier 1 oranı (CET1) 31 Aralık 2023 itibarıyla %20,4 seviyesinde iken, Avrupa oranı aynı dönemde %16 idi.
NPL'ler halâ öncelikli
Aralık 2023 itibarıyla, Takipteki Krediler (NPL'ler) toplam kredilerin yüzdesi olarak daha da azalarak %7,9 seviyesine düştü. Bununla birlikte, Merkez Bankası, devam eden belirsiz dış ekonomik ve jeopolitik ortam ile sağlanan borç azaltma sürecinin homojen olmaması ve büyük bankalar tarafından önemli NPL azaltımlarının gözlemlenmesi nedeniyle, NPL riskinin KMB'nin denetim önceliklerinde yüksek kalmaya devam ettiğini vurguluyor.
Bu bağlamda, KMB, mevcut kullanılabilir araçlarla, bankaların NPL'lerini azaltmalarını daha da teşvik edecek bir sistemik çözüm tasarımı için uluslararası ve saygın şirketlerden oluşan bir konsorsiyum ile iş birliği yapmıştır. Bahsi geçen projenin tasarım ve analiz aşaması ileri bir düzeydedir.
Artan kârlılık ve temettü ödemeleri
------------
Rapora göre, Temmuz 2022'den bu yana referans faiz oranlarında gerçekleşen keskin artış ışığında, bankalar 2023 yılı boyunca artan kârlılık kaydetti. Bu durum, yukarıda belirtilen yüksek likiditeye sahip bankaların, %358 seviyelerine ulaşan likiditesinin önemli bir kısmının KMB'ye yapılan yatırımlardan kaynaklanması sonucu faiz gelirlerinde yaşanan keskin artış nedeniyle oluştu.
Ancak Merkez Bankası, "artan kârlılığın, bankaların sermaye yeterliliğini daha da güçlendirmeyi öncelik alan temkinli politika gerekliliği konusundaki düzenleyici otoritelerin görüşlerini değiştirmeyeceğini" belirtti.
Ayrıca, 2023 yılında yalnızca bir Kıbrıs bankasının temettü dağıtımına onay verildiği vurgulandı.
KHA/NST/MHY/2024
Kıbrıs Haber Ajansı