Sayıştay Dairesi, Orman Dairesinin yeterli sayıda havadan yangın söndürme aracı temin edememesi konusundaki "başarısızlığını" yeniden vurgulayan bir açıklama yaptı.

Sayıştay yeni açıklamasında, Orman Dairesinin (OD) Ekim 2023'te üç yangın söndürme uçağı tedarik etmek için 2024 Mayıs ayı sonunda teslim edilmek üzere açık ihale ilân ettiğini hatırlattı. Bu ihalenin tahmini maliyeti 16 milyon avro. Ayrıca, Aralık 2023 ve Ocak 2024'te OD, biri uçak kiralama ve diğeri helikopter kiralama olmak üzere iki ayrı yangın söndürme aracı kiralama ihalesi açtı; bu ihalelerin tahmini maliyetleri sırasıyla 19,7 milyon ve 18,4 milyon avro.

Sayıştay, 2022'de OD tarafından açılan önceki benzer ihalelerde ortaya çıkan sorunları ve ilgilenen ekonomik aktörlerin şikâyetlerini göz önünde bulundurarak, yukarıdaki ihalelere ilişkin gözlemlerini OD'ye sunduğunu belirtiyor. Bu gözlemler, Sayıştay tarafından web sitesinde yayınlanan TD/01/2022 sayılı Özel Rapor ile de destekleniyordu.

"Hizmetimizin en önemli konusu, OD'nin sadece bu tür havadan araçlar ve mürettebatları için ilgili Avrupa Kurumundan (EASA) alınan sertifikaları kabul etme kararından duyduğu endişeydi. Önceki helikopter kiralama ihalelerinde olduğu gibi, ilgili Uluslararası Kurumdan (ICAO) da sertifika kabul edilmemesinin uygun olmadığı sonucuna vardık."

Sayıştay, ihalenin başarısını artırmak ve daha geniş bir katılım sağlamak amacıyla ihale şartlarının genişletilmesini önerdi.

Ayrıca, OD'nin operasyonel nedenler ve ilgili Avrupa Yönetmeliği uyarınca bu endişeleri ve önerileri kabul etmediğini belirtiyor. "Sonuç olarak, yukarıdaki ihaleler geçersiz hâle geldi; helikopter kiralama ihalesine geçerli teklifler sunulmadı ve uçak kiralama ihalesine hiç teklif sunulmadı. Endişelerimiz doğrulandı" diye ekliyor.

Ayrıca, Mart 2024'te OD'nin, ihalelerin başarılı olma olasılığını artırmak için şartlarında değişiklik yaparak, hem Avrupa Kurumundan (EASA) hem de Uluslararası Kurumdan (ICAO) sertifikaları alternatif olarak kabul ettiğini ve bu ihaleleri yeniden ilan ettiğini hatırlatıyor.

Açıklamada, "Öncelikle, yapılamayacağını iddia edilen şeyin aslında mümkün olduğu ortaya çıktı. Ancak teorik olarak önerimizi kabul etmelerine rağmen, yanlış bir şekilde Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA) sertifikasına fazla önem verdiler. Bu nedenle, başka sertifikalara sahip olan teklif sahiplerinin başarı şansı önemli ölçüde düşmedi" denildi.

Sayıştaya göre, helikopter kiralama ihalesine beş teklif verilmesine rağmen, ihale şartlarını tam olarak karşılamadıkları gerekçesiyle ilgili İhale Kurulu tarafından Mayıs 2024'te iptal edildi.

Ayrıca, uçak kiralama ihalesine sadece bir teklif verildi ve bu teklif İhale Kurulu tarafından Mayıs 2024'te toplam 25,8 milyon avro tutarında (tahmini maliyetten ortalama %33,6 daha yüksek) onaylandı.

Açıklamada, "Bugüne kadar yangın söndürme helikopterlerinin kiralanması için başka bir yeni ihale açılmamıştır" denildi.

Sayıştay Dairesi, "Yukarıda belirtildiği üzere, Sayıştay tarafından yapılan önemli önerilerin hiçbiri Orman Dairesi tarafından başından itibaren dikkate alınmadı (sadece tarafımızca belirtilen önemsiz detaylarda bazı düzeltmeler yapıldı). Bu nedenle Sayıştayın müdahaleleri sürecin ve sonuçların üzerinde etkili olmadı.

Sayıştay Dairesi açıklamasında “Tam aksine, önerilerimiz baştan itibaren takip edilseydi, devletin gerekli yangın söndürme hava araçlarını daha erken ve yaz aylarının yüksek riskli döneminden önce temin etme olasılığı büyük ölçüde artardı" ifadesine yer verdi.

Açıklamada ayrıca, Sayıştay tarafından Kasım 2021'de yayımlanan TD/01/2021 numaralı özel rapora atıfta bulunularak, "Devlet, yangın söndürme hava araçlarıyla Kıbrıs Cumhuriyeti'ni güçlendirme konusunda yavaş hareket etti; bu nedenle bugün itibarıyla gerekli araçlara ve personele sahip değil ve hizmet alımlarıyla oldukça yüksek maliyetlerle ihtiyaçlarını karşılıyor. Bu ihtiyaçlar en ekonomik ve verimli şekilde karşılanmıyor" denildi.

Açıklamada son olarak "Bunları göz önünde bulundurarak, Orman Dairesi Müdürünün en kısa sürede uzman raporlarında belirtilen önerilere dayalı olarak etkin bir program ve belirli bir takvimle bir öneriyi Bakanlar Kurulu'na sunmak üzere harekete geçmesi gerektiğini önerdik" görüşüne yer verildi.

KHA/NST/MHY/2024

Kıbrıs Haber Ajansı